O Liturgii, cz. 12

KYRIE ELEJSON

Słowa te znane były i stosowane już przez ludy pogańskie, które w sposób szczególny odnosiły je do słońca.

Początkowo liczba aklamacji nie była ściśle wyznaczona, a liczba powtórzeń zależała od celebransa. Od VIII wieku przyjął się zwyczaj, że schola rozpoczyna kolejno śpiew: „Kyrie, elejson”, „Chryste, elejson”, „Kyrie, elejson”, a wierni powtarzali każde z tych wezwań dwukrotnie. Liczbę tych powtórzeń wiązano niekiedy z Trójcą Świętą i wówczas każde wezwanie odnosiło się do innej Osoby. Jednakże była to interpretacja wtórna, pierwotna natomiast odnoszono przede wszystkim do Chrystusa.

Pierwotnie celebrans nie brał udziału w śpiewie „Kyrie”. Zmieniło się to w XIII wieku, kiedy ustalono, że celebrujący Eucharystię powinien wypowiadać wszystkie teksty podczas niej używane.

OWMR (Ogólne Wprowadzenie do Mszału Rzymskiego) podaje następujące zalecenia związane z tym fragmentem Mszy Świętej:

Po akcie pokuty rozpoczyna się zawsze aklamacja Kyrie eleison, chyba że występowała już w akcie pokuty. Ponieważ jest to śpiew, w którym wierni oddają cześć Panu i błagają o Jego miłosierdzie, z zasady wykonują go wszyscy, to znaczy bierze w nim udział lud oraz schola albo kantor.
Każde wezwanie powtarza się zwykle dwa razy; nie jest jednak wykluczone wielokrotne powtarzanie, jeśli wynika to z charakteru języka, z racji muzycznych lub z innych okoliczności. Kiedy Kyrie jest śpiewane jako część aktu pokuty, każdą aklamację poprzedza się „tropem”. (52)

Warto również dodać, że w greckim słowie „elejson” (zmiłuj się) kryje się również motyw dziękczynienia i uwielbienia. Tak więc oprócz elementu prośby o miłosierdzie, występuje tutaj podziękowanie za dokonane dzięki Chrystusowi pojednanie ludzi z Bogiem. Można zatem powiedzieć, że „Kyrie” jest jak gdyby elementem łączącym „Confiteor” (aspekt prośby) z „Gloria” (aspekt uwielbienia i dziękczynienia).

C.D.N.

A.Z.